نام بابک زنجانی اواخر سال ۱۳۹۱ وقتی برای اولین بار سر زبان‌ها افتاد که محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور وقت در جلسه استیضاح وزیر کار، در صحن مجلس، برادر رؤسای قوای مقننه و قضائیه را به تلاش برای سو استفاده از موقعیت خود و برادرانش متهم کرد.

آقای احمدی نژاد در این جلسه فیلمی از گفت و گوی فاضل لاریجانی (برادر علی و صادق لاریجانی، روسای مجلس و قوه قضائیه) با سعید مرتضوی، رئیس وقت سازمان تأمین اجتماعی پخش کرد و گفت که فاضل لاریجانی از آقای مرتضوی خواسته مقدمات آشنایی او را با بابک زنجانی، تاجر ثروتمندی که خواهان خرید چندین شرکت سازمان تأمین اجتماعی بود، فراهم کند.

به گفته رئیس جمهور وقت ایران، فاضل لاریجانی تلویحا به آقای مرتضوی گفته بود که اگر آقای زنجانی او را به عنوان مباشر خود به کار گیرد، او خواهد توانست با توجه به نفوذ برادرانش مشکلاتی را که معمولا برای فعالیت های اقتصادی پیش می آید حل کند.

بابک زنجانی پس از جنجال های مربوط به پخش فیلم مذکور گفت که فاضل لاریجانی در یک ملاقات کوتاه به او پیشنهاد کرده بود تا در کارهای نقل و انتقال شرکت‌ها کمک کند ولی “در مقابل هیچ درخواستی نداشته است.”

در گزارش اخیر تحقیق و تفحص مجلس از سازمان تأمین اجتماعی هم سعید مرتضوی متهم شده است که قصد داشته بدون رعایت مراحل قانونی، سهام تأمین اجتماعی در ۱۳۸ شرکت را به مبلغ ۴ میلیارد یورو به شرکت سورینت قشم متعلق به آقای زنجانی منتقل کند.

عکس هایی با یک ‘دوست’ مسلح و لباس شخصی

همزمان با طرح نام بابک زنجانی در رسانه ها، سایت بازتاب امروز تصاویری از آقای زنجانی را منتشر کرد که او را مسلح به اسلحه کمری و در مکانی نامعلوم نشان می‌داد. آقای زنجانی این عکس‌ها را مربوط به ۱۵ سال پیش و در منطقه اربیل عراق دانست و گفت که برای حفاظت خود در سفرهای زمینی به عراق، مسلح بودن امری معمول بوده است.

آقای زنجانی به گفته خودش دوستی نزدیکی هم با حسن میرکاظمی، از نیروهای موسوم به لباس شخصی دارد. تصاویری از آقای میرکاظمی در جریان برخورد با معترضان به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ منتشر شده بود که او را مسلح به کلت در خیابان های تهران نشان می داد.

آقای زنجانی در مصاحبه ای درباره آقای میرکاظمی گفت که او “واقعا خطایی نداشته و کار حرفه‌ای اش را انجام داده است و در جریانات سال ۸۸ به دلیل مسئولیتی که داشته یک سلاح هم به کمرش بوده و اتفاق خاصی نیفتاده است.”

برخی از رسانه های ایران آقای میرکاظمی را از شریکان اصلی بابک زنجانی در فعالیت‌های بزرگ اقتصادی دانسته اند، اما آقای زنجانی در گفت گو با سایت تابناک گفته بود “کاسبی خاصی هم با ایشان ندارم. فقط در گذشته یکی از هتل‌های وی را در کیش خریداری کردم و از آنجا همدیگر را شناختیم و چند مسافرت هم با هم رفتیم.”

فروش نفت خام ایران و تحریم

آقای زنجانی در فروش نفت ایران و انتقال پول آن به داخل کشور هم فعال بوده است.

اتحادیه اروپا به دلیل آنچه “کمک به دور زدن تحریمها از طریق داشتن نقش کلیدی در تجارت نفت ایران و انتقال پول مربوط به فروش آن به دولت ایران” خوانده شد، اواخر سال ۲۰۱۲ میلادی (دی ماه ۱۳۹۱) نام آقای زنجانی را در فهرست تحریم ها قرار داد. چند ماه بعد آمریکا، هم نام او را به فهرست سیاه افراد ناقض تحریم‌های ایران افزود.

آقای زنجانی گفته بود که کاری خلاف قواعد اتحادیه اروپا نکرده و نفت ایران را در کشورهای معاف از تحریم و طبق قوانین بین‌المللی فروخته است.

در نخستین هفته های دولت حسن روحانی، بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران گفته بود که آقای زنجانی دو میلیارد دلار از پول فروش نفت را به خزانه واریز نکرده، اما آقای زنجانی در ویدئویی که منتشر کرد پاسخ داد که عدم انتقال این پول به وزارت نفت، ربطی به او ندارد.

آقای زنجانی در این ویدئو گفت که نقش او در این ماجرا صرفا کمک به افتتاح حساب برای یکی از شرکت‌های وزارت نفت در بانکی بوده که او در تاسیس آن نقش داشته است.

به گفته آقای زنجانی مانع اصلی انتقال این پول به ایران این است که وزارت نفت می‌خواست موجودی این حساب به حساب‌های وزارتخانه و یا بانک مرکزی واریز شود که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی انتقال این مبلغ به آن حساب‌ها امکانپذیر نبود.

او گفته بود به محض اینکه شرکت هنگ‌کنگی وابسته به وزارت نفت حسابی را معرفی کند که برای انتقال مشکلی نداشته باشد، بلافاصله این پول را به حساب منتقل خواهد کرد.

انتقال غیرقانونی طلا و اتهام فساد مالی در ترکیه

در جریان جنجال های مربوط به بحران فساد مالی ترکیه که شماری از فرزندان مقام های دولتی درگیر آن هستند نیز نام آقای زنجانی این بار در ارتباط با اتهام “انتقال غیرقانونی طلا” مطرح شد.

رضا ضراب، تاجر ایرانی الاصل تبعه ترکیه در این پرونده به پرداخت رشوه و جابجایی غیرقانونی ارز و طلا متهم شده است و بعضی رسانه ها نوشته اند که شریک او در ایران آقای زنجانی بوده است.

اما آقای زنجانی گفته است که آقای ضراب را تنها به مدت چند دقیقه دیده و هیچ معامله یا همکاری با او نداشته است.

‘ثروت افسانه ای’

آقای زنجانی خود را کارآفرین معرفی می کرد و می گفت که برای نجات‌ ایران از تحریم‌ها تلاش کرده است.

او می گوید که در دوره سربازی راننده رئیس کل وقت بانک مرکزی ایران (ظاهرا محسن نوربخش) بوده و در آن هنگام به عنوان عامل تزریق ارز به بازار برای کنترل قیمت ها عمل می کرده است.

گفته می شود که فعالیت های او در همین دوره باعث آشنایی او با فضای تجارت و اقتصاد و ورود او به دنیای تجارت شده است.

منتقدان بابک زنجانی او را عامل فساد خوانده‌اند و می گویند او در سال های ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد با سوء استفاده از روابطش با مقام‌های دولتی و بحران ناشی از تحریم‌های بین المللی، ثروتی افسانه ای اندوخته است.

او خود گفته بود که مالک ۶۴ شرکت ایرانی و خارجی بوده و در کشورهای مختلف ۱۷ هزار حقوق‌بگیر داشته است.

تاجیکستان، امارات متحده عربی، مالزی و ترکیه از جمله کشورهایی است که آقای زنجانی در آنها از جمله در بخش های حمل و نقل، بانکداری و تجارت فعالیت می کرده است.

میلیاردی که متهم شد

آقای زنجانی روز دوشنبه ۹ دی (۳۰ دسامبر ۲۰۱۳) توسط دادستانی کل کشور بازداشت و به زندان اوین منتقل شد.

چند روز پیش از دستگیری آقای زنجانی، ۱۲ نماینده مجلس در نامه‌ای به سران هر سه قوه، خواهان تعقیب قضایی او شده بودند.

اولین جلسه محاکمه بابک زنجانی به ریاست ابوالقاسم صلواتی، شنبه ۱۱ مهر ۱۳۹۴ در دادگاه انقلاب اسلامی در تهران به صورت علنی برگزار شد و در دو روز پش از آن نیز ادامه یافت.

در جلسه کیفرخواست ۲۲۷ صفحه‌ای او خوانده شد که در آن آقای زنجانی به فساد فی‌الارض از طریق اختلال در نظام اقتصادی کشور، کلاهبرداری از شرکت ملی نفت، بانک مسکن و تامین اجتماعی، پولشویی، جعل ۲۴ فقره اسناد و صورت حساب‌های بانکی، جعل حواله‌های ارزی و جعل دستور انتقال بین بانک‌ها متهم شده است.

غلامحسین محسنی اژه ای، سخنگوی قوه قضائیه ایران، پیشتر گفته بود که حجم پرونده آقای زنجانی، “۲۰۹ جلد”است.

نماینده دادستان گفته است که از بابک زنجانی ۴۰ بار بازجویی شده است.

سازمان تامین اجتماعی و بانک ها از جمله شاکیان آقای زنجانی هستند.