مراسم اسکار؛ چرا اصغر فرهادی به نقض حقوق بشر و سیاست های تبعیض آمیز در ایران اعتراض نمی کند؟

مراسم اسکار؛ چرا اصغر فرهادی به نقض حقوق بشر و سیاست های تبعیض آمیز در ایران اعتراض نمی کند؟
حنیف حیدرنژاد
اصغر فرهادی با فیلم “فروشنده”، جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار ۲۰۱۷ را به خود اختصاص داد.[1] این که اثر هنری فرهادی بواقع تا کجا شایسته تحسین است، موضوعی است که کارشناسان و مننتقدان سینما باید به آن بپردازند. خانم نیلوفر بیضائی، کارگردان تئاتر در صفحه ی فیسبوک خود یک متن کوتاه در این مورد نوشته که قابل تامل است.[2]

اصغر فرهادی در اعتراض به سیاست تبعیض آمیز ترامپ در ایجاد محدودیت برای شهروندان هفت کشور در مسافرت به ایالت متحده آمریکا از مسافرت به آن کشور برای دریافت جایزه اسکار خودداری کرد. او البته حق دارد که به چنین سیاست تبعیض آمیزی اعتراض کند. فرهادی در پیام خود به شرکت کنندگان در مراسم جایزه اسکار از جمله گفت: “متاسفم که امشب در کنار شما نیستم، من به احترام مردم کشورم و شش کشور دیگر که با قانون غیرانسانی منع ورود مهاجران مورد بی‌احترامی واقع شدند به آمریکا نیامدم. تقسیم‌بندی جهان به ما و دشمنان ما توسط سیاستمداران افراطی، باعث ترس می‌شود، ترسی که توجیهی‌ست دروغین برای خشونت‌ها و جنگ‌ها. جنگ‌هایی که مانع بزرگی بوده‌اند برای رسیدن به دموکراسی و رعایت حقوق بشر در کشورهایی که مورد تهاجم واقع شده‌اند. سینماگران می‌توانند با چرخش دوربین‌هایشان به مشترکات انسانی، کلیشه‌هایی که از ملیت‌ها و ادیان مختلف ساخته شده است را بشکنند و زمینه‌ همدردی و به دنبال آن همبستگی مردمان جهان را فراهم کنند. همدردی چیزی‌ست که ما امروز بیشتر از هر زمان به آن نیازمندیم.”[3]

اصغر فرهادی در این پیام از قوانین “غیر انسانی” و از “حقوق بشر و دمکراسی” سخن می گوید. او این تصویر را از خود ایجاد می کند که این ارزش ها را می شناسد. او در اعتراض به نقض این ارزش ها از سوی رئیس جمهور ایالات منتحده آمریکا اعتراض کرده و با وجودی که ممنوعیت سفر او برداشته شده است، به آن کشور مسافرت نمی کند تا اعتراضش را هرچه علنی تر نشان دهد. او برای رساندن پیامش از تریبون مراسم اسکار که ده ها یا شاید هم صدها میلیون انسان آن را مستقیم یا غیر مستقیم تماشا می کنند استفاده می کند. او در پیامش به قدرت تاثیر گذاری گسترده و جهانی سینماگران که می توانند با “چرخش دوربین هایشان” پیامشان را در گستره ی جهانی منتشر کنند اشاره می کند. همه اینها نشان می دهد که فرهادی “آگاه” است چه می گوید و چه می کند. این گفته های اصغر فرهادی، بر اساس تصویری که او از خود تولید می کند، این سوال را ایجاد می کند که او، که تا این حد آگاه هست، او، که تا این حد معترض است و او، که تا این حد اهمیت تریبون های جهانی برای پیامرسانی هرچه گسترده تر را درک می کند، چرا در مورد نقض حقوق بشر و حاکمیت قوانین ضدبشری در ایران حرف نمی زند و به آن اعتراض نمی کند؟ اگر او نمی تواند در این زمینه ها در ایران فیلم بسازد، آیا نمیتواند در این مورد حرف بزند و در پیامش به آن ها اشاره کند؟

اصغر فرهادی نقض حقوق بشر و ارزشهای انسانی در آمریکا را می بیند و به درستی به آن اعتراض می کند، اما در پیامش در باره نقض حقوق بشر در ایران سکوت می کند، چرا؟ چرا فرهادی به اعدام های روزانه، به سرکوب زنان به ساختارهائی که فقر و تن فروشی و مهاجرت و دزدی و آدمکشی و … را تولید می کند اعتراض نمی کند؟ چرا به حقوق ضایع شده مردم کورد و عرب و ترک و بلوچ و… ، یا سرکوب بهائیان و سنی ها اعتراض نمی کند؟ چرا به سرکوب و تحقیر همجنسگرایان اعتراض نمی کند؟ چرا وقتی روزنامه نگاران را در کشور به شلاق می بندند، اعتراض نمی کند؟ چرا وقتی وکلا به خاطر دفاع از موکلینشان به زندان میافتند، اعتراض نمی کند؟ چرا وقتی آتنا فرقدانی یک هنرمند زن جوان را که بخاطر آثارش زندان کرده و از او “تست باکرگی” می گیرند، به آن اعتراض نمی کند؟ چرا وقتی همکاران سینماگر او ممنوع الخروج شده و نمی توانند کار کنند، به آن اعتراض نمی کند؟ چرا وقتی زنان خواننده و نوازنده در کشورش به دلیل زن بودن از حضور در کنسرت و اجرای برنامه حذف می شوند یا وقتی زنان اجازه ورود به ورزشگاه های فوتبال را پیدا نمی کنند، او در پیامش و از یک تریبون جهانی به همه ی این ها اعتراض نمی کند؟ با وجود این سوال ها نمی توان اعتراض اصغر فرهادی به “سیاستهای غیر انسانی و ضد حقوق بشری” ترامپ را جدی گرفت و نمی توان به آن اعتماد کرد.

اصغر فرهادی آگاه است که چه می گوید و چه می کند. این گونه رفتار دو رویانه و نشانه ی فریبکاری یا در کمترین حالت نشانه نوعی مصلحت اندیشی است. رفتاری که البته شایسته هیچگونه تحسین و تقدیری نیست.

حنیف حیدرنژاد
9 اسفند 1395 / 27 فوریه 2017
http://www.hanifhidarnejad.com

منابع

1. «فروشنده» اسکار را ربود

2. صفحه فیسبوک نیلوفر بیضائی: نیلوفر بیضائی در مورد برنده شدن فیلم فروشنده

3. متن کامل بیانیه فرهادی در اسکار