دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به ایران هشدار داد که اگر برنامه هستهای خود را از سر بگیرد با مشکلات بزرگتری روبرو خواهد شد که پیش از این با آن مواجه نشده است.
آقای ترامپ پیش از دیدار با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی خود در کاخ سفید بار دیگر توافق هستهای ایران (برجام) را “فاجعه” و توافقی “احمقانه” خواند.
او گفت این چه توافقی است که نه به برنامه موشکی ایران پرداخته و نه به سیاستهای ایران در منطقه.
در روزهای اخیر و با نزدیک شدن به مهلت آمریکا برای تأیید پایبندی ایران به برجام، مقامهای ایرانی هشدار دادهاند که اگر آمریکا از این توافق خارج شود ممکن است فعالیتهای هستهای ایران را از سربگیرند.
این فعالیتها بر اساس برجام و به ازای رفع تحریمهای هستهای متوقف شده است.
دونالد ترامپ بارها تهدید کرده است که اگر برجام مطابق خواست او تغییر نکند، در روز ۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت) پایبندی ایران به برجام را تأیید نمیکند. در صورت تحقق این تهدید، ایران با خطر بازگشت تحریمهای هستهای آمریکا روبرو خواهد شد.
آینده توافق هستهای ایران مهمترین موضوع مورد بحث در سفر سه روزه و رسمی امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه به آمریکا است.
او که تلاش میکند آقای ترامپ را به ماندن در برجام ترغیب کند، پیش از دیدار با او گفت که برجام ممکن است توافق کاملی نباشد اما بهترین راه حل برای محدود کردن ایران است.
آقای مکرون گفت: “درباره ایران باید مسئله را در پسزمینه مشکلات منطقهای ببینیم. وضعیت سوریه و امنیت تمام منطقه (را باید در نظر گرفت) و در هر صورت ما هدف مشترکی را برای اجتناب از افزایش و توسعه سلاحهای هستهای در منطقه دنبال میکنیم. سوال اینجا است که بهترین راه پیش رو چیست.”
دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران گفته است که در صورت خروج آمریکا از توافق اتمی موسوم به برجام، یکی از گزینههای ایران، خروج از پیمان منع گسترش سلاح های اتمی (ان.پی.تی) است.
آقای شمخانی امروز چهارم اردیبهشت (۲۴ آوریل) پیش از سفر به سوچی روسیه با اشاره به احتمال خروج آمریکا از توافق برجام گفته است “جمهوری اسلامی ایران توانمندیهای لازم را دارد و حتما اقدامات تعجب برانگیزی را برای طرف مقابل در دستور کار قرار میدهد”.
به گفته دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، دولت آمریکا به عنوان یکی از ۷ طرف توافق اتمی “از روز آغاز اجرای تعهدات به اشکال مختلف کارشکنی انجام داده است . البته بر اساس معاهده انپیتی کشورهای متعارف این حق را دارند که اگر احساس کنند منافع ملیشان در گرو ادامه وضعیت نیست میتوانند به راحتی از آن خارج شوند و این گزینه محتمل جمهوری اسلامی ایران است”.
پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی (ان.پی.تی) که ایران یکی از کشورهایی است که به آن پیوسته، با هدف جلوگیری از تولید تسلیحات هستهای و کاهش زرادخانههای اتمی شکل گرفته است. بر این اساس کشورهایی که تا پیش از شکلگیری این پیمان به سلاح هستهای دست نیافتهاند، متعهد میشوند که در ازای دریافت کمک برای استفاده صلحآمیز از انرژی اتمی، از تولید سلاح هستهای خودداری کنند.
آقای شمخانی باقی ماندن ایران در توافق برجام را در صورت همراهی اروپا محتمل دانسته و گفته “ما از این رویکرد اروپا استقبال میکنیم اما اگر آنها تصور میکنند مفهوم استقبال ما از این رویکرد، دادن باج به آنهاست ، خطای راهبردی میکنند. جمهوری اسلامی ایران اجازه نمیدهد هیچ کشوری از خطوط قرمزش عبور کند”.
حسن روحانی رئیس جمهور ایران هم امروز گفته است “آنهایی که در کاخ سفید نشستهاند بدانند چه به تعهداتشان، تمدنشان و انسانیتشان پایبند باشند یا نباشند، دولت ایران بهنمایندگی از ملت ایران با هرگونه توطئه آنها با قدرت و قاطعیت برخورد میکند”.
آقای روحانی گفته “اگر کسی بخواهد به پیمان با ملت ما خیانت کند، عواقبش پای آنها را میگیرد چراکه ملت و دولت ایران برای هر مرحلهای از اقدامات آنها برنامه دارد”.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا خواستار بازبینی توافق برجام و اضافه شدن محدودیتهایی در برنامههای موشکهای بالستیک ایران به توافق است. آقای ترامپ تهدید کرده است که در صورتی که این بازبینی صورت نگیرد در اواخر اردیبهشت که موعد بعدی صدور دستورات مربوط به تعلیق تحریمهای اتمی علیه ایران است از این کار خودداری خواهد کرد.
خودداری آمریکا از ادامه رفع تحریمهای اتمی ایران بر اساس برجام، به معنی خروج این کشور از این توافق است. رفع این تحریمها یکی از مهمترین انگیزههای ایران برای توقف در برخی از فعالیت های اتمی و رسیدن به توافق برجام بود.
سه کشور اروپایی از زمانی که آقای ترامپ برای بازبینی برجام تهدید به خروج از آن کرده، تلاش کردهاند تا ایران را تشویق یه مذاکرات موشکی کنند اما ایران برنامه تسلیحاتی از جمله توسعه موشکهای بالستیک را بخشی از برنامه دفاعی خود میداند و گفته حاضر به مذاکره بر سر آن نیست.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا در هفتههای اخیر تلاش کرده بودند که یک دور از تحریمهای تازه راعلیه برنامه موشکی و سیاست منطقهای ایران با هدف راضی کردن دونالد ترامپ برای باقی ماندن در توافق برجام کنند اما کشورهای عضو نتوانستند بر سر جزئیات پیشنویس تحریمها توافق کنند.
با نزدیک شدن مهلت تعیین شده از سوی رئیس جمهور آمریکا برای اصلاح برجام ، قرار است امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و انگلا مرکل صدراعظم آلمان این هفته در واشنگتن با آقای ترامپ دیدار و او را به باقی ماندن در برجام تشویق کنند.
محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران هم از هفته گذشته در نیویورک به سر میبرد و با سخنرانی در مراکز فکری و مصاحبه با رسانههای آمریکایی در حال دادن هشدار درباره پیامدهای خروج آمریکا از برجام است.
- دفاع مرکل از برجام در مصاحبه با شبکه اسرائیلی
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در مصاحبه ای با یک کانال تلویزیونی اسرائیل در دفاع از توافق اتمی ایران و قدرت ها گفته است که هرچند برجام بی نقص نیست اما بهتر از عدم وجود یک توافق است.
خانم مرکل قرار است این هفته برای دیدار با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به واشنگن سفر کند.
آقای ترامپ قول داده است در صورت عدم اصلاح برجام از آن خارج شود.
امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه هم که قرار است دوشنبه برای گفتوگو با دونالد ترامپ درباره برجام و همچنین بحران سوریه، وارد آمریکا شود روز یکشنبه از برجام دفاع کرد.
انتظار می رود رهبران فرانسه و آلمان هر دو به رئیس جمهور آمریکا فشار آورند تعهد به برجام را که تحت هدایت دولت قبلی آمریکا شکل گرفته بود حفظ کند.
خانم مرکل در گفتگو با تلویزیون اسرائیلی گفت که “نگرانی های زیاد در اسرائیل، در مورد آنچه از ایران نشات می گیرد” را درک می کند.
او گفت: “مساله ای که در مورد آن اختلاف نظر داریم این است که بهترین راه مهار آن چیست. نخست وزیر نتانیاهو معتقد است که توافق اتمی با ایران امنیتی که اسرائیل می خواهد را برآورده نمی کند. ما معتقدیم که این توافق، هرچند بی نقص نیست، اما بهتر از این است که هیچ توافقی در کار نباشد. ما به بحث در این باره ادامه خواهیم داد، اما آلمان از نزدیک نظارت خواهد داشت تا از عمل به توافق اطمینان حاصل کند.”
خانم مرکل قبلا در تماس با آقای ترامپ خواستار حفظ برجام شده است. او همچنین استدلال کرده است برجام می تواند الگوی خوبی برای رسیدگی به برنامه اتمی کره شمالی باشد.
با این حال او در گذشته تاکید کرده است که جامعه جهانی باید اقدامات خود را برای مقابله با “فعالیتهای بیثبات کننده ایران در منطقه” ادامه دهد و راههایی را برای برطرف کردن نگرانی از برنامه موشکی بالستیک ایران در نظر بگیرد.
آلمان به عنوان بخشی از گروه پنج به علاوه یک، از جمله کشورهای حاضر در مذاکرات هستهای با ایران بود که در تابستان سال ۱۳۹۴ به امضای برجام منجر شد. آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین دیگر طرفهای مذاکره بودند.
این توافق در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما امضا شد، اما دونالد ترامپ رئیس جمهور فعلی آمریکا می گوید شاید به زودی از آن خارج شود.