ملاقات با نخست وزیر هلند آقای مارک روته در جریان کنگره سالانه حزب اتحاد احزاب لیبرال اتحادیه اروپا (آلده پارتی) در آمستردام. طی ملاقات ضمن معرفی خودو فرقه رجوی و نقض شدید حقوق بشر توسط این فرقه در آلبانی تشریح شد.
هفته نامه صایتونگ توضیح داده است که چاپ نکردن عکس زنان خط مشی این هفته نامه است که از سوی شورای روحانیون یهودی تعیین شده است
در پی انتشار عکسی از باراک اوباما، هیلاری کلینتون و دیگر مقام های ارشد آمریکا هنگام دیدن فیلم عملیات حمله به محل زندگی اسامه بن لادن، هفته نامه ای در نیویورک این عکس را با حذف کامل تصویر هیلاری کلینتون و زن دیگری چاپ کرد.
چاپ تصویر دستکاری شده در هفته نامه “صایتونگ” که متعلق به یهودیان بنیادگرای “حصیدی” مقیم نیویورک است، با توجه به اینکه کاخ سفید هرگونه تغییر و دستکاری در این عکس را ممنوع اعلام کرده بود، با واکنش هایی رو به رو شد که نهایتا مسئولان این هفته نامه را مجبور به عذرخواهی کرد.
مسئولان این هفته نامه که به زبان یدیش (زبان یهودیان اروپایی) چاپ می شود، در اطلاعیه ای که روز دوشنبه، ۹ مه (۱۹ اردیبهشت) منتشر کرده اند، گفته اند نباید این عکس را کلا چاپ می کردند و مراتب “پشیمانی و عذرخواهی” خود را برای کاخ سفید و وزارت امورخارجه فرستاده اند.
در این اطلاعیه آمده است که از آنجایی که هفته نامه “صایتونگ” عکس هیچ زنی را منتشر نمی کند، دبیر عکس این هفته نامه هنگام دیدن نسخه نهایی شماره روز جمعه متوجه ممنوعیت دست بردن در این عکس خاص نشده است.
این هفته نامه توضیح داده است که چاپ نکردن عکس زنان خط مشی این هفته نامه است که از سوی شورای روحانیون یهودی تعیین شده است و خوانندگان این نشریه بر این عقیده اند که “زنان باید برای آنچه هستند ستایش شوند و نه برای شکل ظاهری شان”.
ویرایش عکس؛ ابزاری برای اهداف سیاسی
عکس لینکلن (چپ) ترکیبی از صورت او با بدن جان کالون (راست) است
دستکاری و تغییر در عکس در جهت رعایت اصول مذهبی و یا اهداف سیاسی شاید قدمتی هم پایه خود تاریخ عکاسی داشته باشد.
از آنجایی که عکاسی در ابتدای پیدایشش، صنعتی گران و فقط در اختیار سیاستمداران، اشراف و ثروتمندان بود، بسیاری از آنها برای بهتر جلوه دادن خود،عکس ها را دستکاری می کردند.
شاید یکی از نخستین کسانی که از دستکاری عکس برای بهتر جلوه دادن تصویر خود استفاده کرده، آبراهام لینکلن، رئیس جمهوری آمریکا در قرن نوزدهم باشد.
یکی از مشهورترین پرتره های او در واقع ترکیبی از صورت او با بدن سیاستمداری به نام جان کالون است.
با پیشرفت عکاسی و همه گیر شدن آن در قرن بیستم، دستکاری و تغییر عکس هم افزایش یافت و تخصصی تر شد.
بارها تغییر عکس به کمک اهداف سیاسی رهبران سیاسی کشورها آمد و بسیاری از عکس هایی که آنها زمانی با افتخار با همقطاران خود انداخته بودند، پس از به قدرت رسیدن، دستخوش تغییرات شدند و در آنها همرزمان سابق که به دشمن تبدیل شده بودند، به کلی از عکس ها پاک شدند.
در گوشه عکس راست مردی اسب موسولینی را نگه داشته است
کسانی چون هیتلر، استالین، مائو، موسولینی و کاسترو هر کدام از این تمهید برای تحریف تاریخ استفاده کردند و شاید حداقل برای مدتی ترفندشان در داخل مرزهای کشورشان موثر بود، اما وجود اصل عکسها فقط بر خشم مخالفانشان می افزود.
موسولینی از این تمهید برای نشان دادن اقتدار خود استفاده کرد.مشهورترین عکسی که از او منتشر شده، دیکتاتور ایتالیایی را نشسته بر روی اسب نشان می دهد که در یک دست شمشمیر و در دست دیگر افسار اسب را دارد، در حالی که عکس اصلی حاکی از آن است که شخص دیگری اسب را نگه داشته است که مبادا اسب تکان بخورد.
رهبران شوروی و دیگر کشورهای کمونیستی برای انکار عدم رابطه شان با کسانی که بعدها به صف مخالفان پیوسته بودند، بارها از این ترفند استفاده کردند.
یکی از مشهورترین این عکس ها، تصویری است که استالین در سال ۱۹۳۰ همراه با نیکلای یژوف، از معتمدانش که مسئول روابط داخلی شوروی و از افراد موثر در سرکوب مخالفان بود، انداخته است.
در عکس پائین دیگر هیچ اثری از یژوف در کنار استالین نیست
پس از اینکه یژوف هنگام تصفیه درونی به جرم “دشمنی با خلق” دستگیر و سپس اعدام شد، دستگاه سانسور استالین تصویر او را در این عکس با دقت تمام پاک کرد.
همچنین بسیاری از عکس هایی که تروتسکی و کمانف، از رهبران انقلاب اکتبر با لنین و استالین، رهبران بعدی شوروی انداختند، پس از اینکه “دشمنان خلق” نام گرفتند، سانسور شدند.
استفاده از تکنیک دستکاری عکس در سال های اخیر با توجه به پیشرفت در نرم افزارهای کامپیوتری ویرایش عکس به مراتب سریع تر، ساده تر و با دقت تر از گذشته شده است، با این تفاوت که نسخه اصل و نسخه تحریف شده به همان سرعت از طریق اینترنت منتشر می شود.
سال گذشته پیش از آنکه قدرت حسنی مبارک در مصر فرو ریزد، روزنامه دولتی الاهرام عکسی از مذاکرات صلح در کاخ سفید را منتشر کرد که رئیس جمهوری مصر را جلوتر از باراک اوباما، بنیامین نتانیاهو، ملک عبدالله (پادشاه اردن) و محمود عباس نشان می داد و این حس را به خواننده القا می کند که رهبری این مذاکرات را کسی جز مبارک در دست ندارد.
اما نسخه اصل این عکس آقای مبارک را دقیقا پشت سر همه نشان می دهد.
تغییر عکس در ایران
عکس بالا که در الاهرام چاپ شد مبارک را پیشرو مذاکرات صلح در کاخ سفید نشان می دهد
می گویند زمانی که رضاخان پس از خروج احمدشاه از ایران برای آنکه خلع او از سلطنت را مشروع جلوه دهد، عکسی از او منتشر کرد که شاه قاجار را کنار دختری در فرانسه نشان می دهد که ظاهرا این عکس ساختگی و فقط در جهت تخریب احمد شاه بوده است.
اما دستکاری عکس همیشه در جهت اهداف سیاسی نبوده است و گاهی مواقع نیز بسیاری از رسانه ها در جوامع مذهبی با توجه به حساسیت ها و اصول مذهبی و عرف های فرهنگی جامعه دست به تغییر یک عکس می زنند.
در سال های پس از انقلاب ایران، روزنامه های ایرانی اگر مجبور بوده اند عکسی منتشر کنند که در آن زنی با پوششی که به زعم مسئولان جمهوری اسلامی متناسب با “فرهنگ ایرانی- اسلامی” نبوده، آن قسمت هایی از بدن زنان را که نمی خواستند مخاطبشان ببیند، می پوشاندند.
چندی پیش رسانه های ایرانی عکس هایی از دیدار کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران را منتشر کردند که در آن یقه بلوز خانم اشتون را تا زیر گلوی او بالا کشیده بودند به طوری که هیچ قسمتی از سینه او در معرض دید قرار نداشته باشد.
این اقدام رسانه های ایرانی که به منظور تعدیل پوشش “نامناسب” خانم اشتون انجام شد، با واکنش رسانه های بریتانیا و سخنگوی او رو به رو شد.
سخنگوی خانم اشتون با انتقاد از اقدام رسانه های ایرانی در تغییر عکس، گفت که او لباسی با پوششی مناسب برتن داشته و یقه اش باز نبوده است.
در مورد دیگری که با واکنش های جهانی رو به رو شد و ایران را متهم به اغراق در توانایی نظامی اش کرد، عکس های منتشر شده از پرتاب آزمایشی موشک های شهاب ۳ در یکی از رزمایش های سپاه پاسداران بود که در آن پرتاب همزمان چهار موشک نشان داده می شود.
آژانس های خبری خارجی کمی پس از انتشار این عکس، عکس دیگری منتشر کردند که در آن پرتاب همزمان ۳ موشک نشان داده می شود و با تردید در اصالت عکس اول، گفتند که در عکس منتشر شده در رسانه های ایرانی، به جای موشکی که هنگام پرتاب چاشنی اش عمل نکرده، تصویر یکی از موشک ها تکرار شده است.
“جمعیت سازی”
اقدام رسانه های ایرانی که به منظور تعدیل پوشش “نامناسب” خانم اشتون انجام شد، با واکنش رسانه های بریتانیا و سخنگوی او رو به رو شد
بسیاری از مخالفان دولت، به خصوص پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸، معتقدند محمود احمدی نژاد، آن گونه که خود می گوید “محبوب” نیست و در سفرهای استانی اش از آن استقبال “پرشوری” که هوادارانش می گویند خبری نیست.
مخالفان آقای احمدی نژاد می گویند که بسیاری از عکس های استقبال مردم شهرها هنگام سخنرانی محمود احمدی نژاد که عموما در فضاهای باز از جمله ورزشگاه هاست، برای نشان دادن بیشتر جمعیت به وسیله نرم افزارهای ویرایش عکس دستکاری شده اند.
آنها همچنین رسانه های نزدیک به دولت را متهم می کنند که با دستکاری در عکس های تظاهرات هواداران حکومت پس از انتخابات ریاست جمهوری در حضور جمعیت اغراق کرده اند.
از آن سو رسانه های نزدیک به اصولگرایان هم روزنامه ها وبسایت های خبری نزدیک به اصلاح طلبان و معترضان به نتیجه انتخابات را متهم می کردند که برای اغراق در جمعیت حاضر در تظاهرات اعتراضی، عکسها را دستکاری می کردند.
از جمله سایت الف پس از تظاهرات روز قدس سال ۱۳۸۸ نوشت که روزنامه اعتماد برای نشان دادن “حضور گسترده سبزها” عکس صفحه اول خود را دستکاری کرده است و به تعداد تظاهرکنندگان افزوده است. به نوشته الف این عکس حتی با آنچه در وبسایت اعتماد چاپ شده مغایرت دارد.
اما فقط دستکاری و تغییر در اصل عکس جنجال آفرین نیست، گاهی برش عکس و نوع چینش آن در صفحه نیز می تواند، بحث برانگیز باشد و بعضا رسانه منتشر کننده را به دردسر بیندازد.
آژانس های خبری خارجی عکسی منتشر کردند (پائین) که نشان می دهد از چهار موشک، یک موشک پرتاب نشده است
در چند روزی که اختلاف میان رئیس جمهوری و رهبر ایران در صدر خبرهای ایران بود و رسانه های خبری به جزئیات آن دسترسی نداشتند، عکس های جلسات هیئت دولت و همچنین مراسم ایام فاطمیه به میزبانی آیت الله خامنه ای، یکی از منابع اصلی و موثق برای انتشار خبرهایی در این زمینه بود.
برای مثال هنگامی که خبری مبنی بر حضور همزمان حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات و محمود احمدی نژاد در جلسه هیئت دولت منتشر شد، عکس هایی از این جلسه بر روی سایت دولت گذاشته شد که در آنها اثری از آقای مصلحی دیده نمی شد.
همچنین انتشار عکس های مراسم عزاداری ایام فاطمیه در بیت رهبری نیز به تنهایی خبرساز بود. در سه شب نخستین این مراسم محمود احمدی نژاد حضور نداشت که بر شایعه شدت بروز اختلاف میان او و رهبر ایران افزود.
عکس های شب چهارم با حضور آقای احمدی نژاد در کنار رهبر ایران در این مراسم به طور گسترده انتشار یافت که نشان از آن داشت که اختلاف کاهش یافته است.
در میان عکس ها، تصویری از آیت الله خامنه ای هست که با محمود هاشمی شاهرودی، عضو شورای نگهبان در حالیکه در میان شان محمود احمدی نژاد نشسته، در حال احوالپرسی است.
اما خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی، ایرنا، این عکس را طوری برید که آقای شاهرودی در آن دیده نمی شود.
خبرگزاری ایرنا، این عکس را طوری برید که آقای شاهرودی در آن دیده نمی شود
این اقدام ایرنا با واکنش چند رسانه نزدیک به اصولگرایان منتقد دولت رو به رو شد. به اعتقاد آنها ایرنا با “تحریف” این عکس ماهیت عکس را تغییر داده و قصد داشته نشان دهد که آیت الله خامنه ای با آقای احمدی نژاد احوالپرسی می کند و از او گله مند نیست.
به نوشته این رسانه ها “اقدام غیر حرفه ای” ایرنا بهانه ای به دست “دشمنان جمهوری اسلامی” می دهد.
با افزایش انتقادها، ایرنا این عکس را تغییر داد و عکس اصلی را جایگزین آن کرد.
دستکاری عکس همیشه با هدف سیاسی و یا بر اساس اصول مذهبی – فرهنگی یک جامعه از سوی رسانه ها انجام نمی شود و گاهی یک عکس که شاید حتی برای شوخی دستکاری شده، بدون دقت دبیر بخش عکس یا سردبیر منتشر شده و می تواند برای آن رسانه دردسرساز شود.
برای مثال می توان به عکس دستکاری شده که پس از کشته شدن بن لادن منتشر شد، اشاره کرد که بسیاری از رسانه ها را در دام انداخت؛ عکسی که تلفیقی از یک تصویر قدیمی از بن لادن و فردی است که به صورتش گلوله خورده است.
